Cây chè dây là gì? Đặc điểm và công dụng của vị thuốc chữa bệnh
Đã đăng vào by
26 Th12
Cây chè dây, một loại thảo mộc quen thuộc trong y học cổ truyền, ngày càng được biết đến rộng rãi nhờ vào những công dụng tuyệt vời của nó trong việc chăm sóc sức khỏe và điều trị các bệnh. Trong bài viết này Tra Most, Công ty Dược liệu Ngọc Anh sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện về cây chè dây, bao gồm các thông tin về tên gọi, đặc điểm tự nhiên, phân bố, cách thu hái và chế biến, cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác, giúp độc giả hiểu rõ hơn về loại thảo dược này và cách thức sử dụng nó một cách an toàn và hiệu quả nhất.
Tên khoa học: Ampelopsis cantoniensis (Hook. et Arn.) Planch.
Thuộc họ: Nho (Vitaceae)
Tên gọi khác: trà dây, bạch liễm, thau rả…
Chè dây, còn được biết đến với các tên gọi khác như bạch kiểm hay trà dây, có tên khoa học là Camellia Sinensis, phổ biến ở khu vực Đông Nam Á. Loại cây này mọc tự nhiên ở các vùng núi cao, với chiều cao có thể đạt từ 2 đến 3 mét. Lá của chè dây có hình dạng đặc trưng với các răng cưa nhỏ, hơi giống với lá của cây kinh giới.
Đặc điểm tự nhiên của Chè dây
Chè dây còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như trà dây, thau rả, bạch liễm, và trong lĩnh vực khoa học, nó thuộc họ Nho (Vitaceae) với tên khoa học là Ampelopsis cantoniensis (Hook. et Arn.) Planch.
Đặc điểm của chè dây bao gồm thân và cành hình trụ, cứng cáp, thường dễ bị nhầm lẫn với cây Dây chè (Vernonia andersonii C.B.Clarke) thuộc họ Cúc. Tuy nhiên, chè dây có các đặc điểm riêng biệt như sau:
Phân bố rộng rãi ở nhiều nước như Việt Nam, Lào, Ấn Độ, Trung Quốc và Indonesia, thường mọc hoang dại ở các địa điểm như Lào Cai, Hòa Bình, Quảng Ninh, Nghệ An, v.v.
Cây ưa sáng và ưa ẩm, leo và mọc trên các loại cây bụi hoặc cây gỗ nhỏ ở các vùng đồi, bờ nương rẫy hay ven rừng.
Thời gian ra hoa thường vào tháng 6 đến tháng 7, còn quả thì phát triển từ tháng 9 đến tháng 10. Hoa màu trắng mọc theo chùm, và quả chín từ màu đỏ sang màu đen.
Thu hoạch tốt nhất từ tháng 4 đến tháng 10, trước khi cây ra hoa.
Có thể thu hoạch toàn bộ phần trên mặt đất của cây, từ lá, cành đến rễ, để sử dụng.
Bộ phận sử dụng của Chè dây
Bộ phận sử dụng của Dây chè là phần thân và lá trên mặt đất. Thu hoạch cây vào lúc chưa ra hoa. Sau khi thu hoạch cây được thái nhỏ và phơi khô dưới ánh nắng.
Thành phần Hóa học của Chè Dây
Cây chè dây chứa hàm lượng flavonoid toàn phần trong lá chiếm 18.15 ± 0.36%. Trong đó myricetin chiếm 5.32 ± 0.04% và tanin (thuộc loại tanin catechic) có hàm lượng 10.82 -13.30%.
Trong lá chè dây chứa hai loại đường Glucose và Rhamnose.
Công dụng của Chè Dây
Tác dụng theo Y học Hiện đại
Chống loét dạ dày: Thí nghiệm trên chuột bị loét dạ dày cho thấy flavonoid toàn phần với liều 1g/kg/ngày trong 4 ngày giúp giảm chỉ số loét từ 7,1 ở lô chứng xuống còn 2,66, giảm loét đến 62,5%.
Giảm đau: Thí nghiệm trên chuột với liều 1 g/kg tiêm dưới da cho thấy khả năng giảm quặn từ 50 – 80%.
Kháng khuẩn: Thí nghiệm đĩa thạch cho thấy flavonoid toàn phần có tác dụng với Bacillus subtilis, với nồng độ 1% gần bằng với ampicillin 0,2 UI/ml.
Chống oxy hóa: Thí nghiệm trên lipid màng tế bào gan chuột nhắt cho thấy chè dây giúp giảm lượng malonyl dialdehyd (MDA) sinh ra, một dấu hiệu của phản ứng oxy hóa lipid.
Tác dụng theo Y học Cổ truyền
Chè dây được biết đến với vị ngọt và tính mát, mang lại nhiều công dụng trong việc điều trị các bệnh:
Lá của chè dây được dùng để trị các vấn đề liên quan đến dạ dày như ợ hơi, ợ chua, viêm loét dạ dày và viêm hành tá tràng.
Gốc và rễ của chè dây hỗ trợ điều trị các bệnh về gan, bao gồm viêm gan. Chúng cũng có tác dụng trong việc chữa cảm, đau họng, mụn nhọt, mẩn ngứa và các vấn đề liên quan đến máu và hệ tạo máu, như viêm hạch bạch huyết cấp và giải độc do vi khuẩn.
Rễ chè dây còn được sử dụng trong điều trị chấn thương, các triệu chứng của bệnh phong thấp, và các cảm giác tê đau.
Lá chè dây có thể được đắp trực tiếp lên vết thương để cầm máu.
Hướng dẫn Cách Sử dụng Chè Dây
H3: Liều dùng & Cách dùng
H3: Đối tượng nào nên Sử dụng
H3: Lưu ý khi Chữa bệnh bằng Chè Dây
Một số Bài Thuốc từ Chè Dây
Các bài thuốc dân gian thường sử dụng các nguyên liệu tự nhiên để điều trị một số bệnh thông thường:
Bài thuốc chữa viêm đau dạ dày tá tràng:
Sử dụng các loại thảo dược có tác dụng làm dịu niêm mạc dạ dày và giảm viêm, như cây bạc hà, cam thảo, hoặc mật ong. Những nguyên liệu này thường được sắc lấy nước uống hàng ngày để giảm triệu chứng đau và viêm.
Bài thuốc chữa đau nhức, tê thấp:
Có thể dùng các loại cây có tính ấm như quế chi, gừng tươi, hoặc lá eucalyptus. Chúng thường được dùng để xoa bóp, ngâm rượu, hoặc đắp ngoài để giảm đau và cải thiện tình trạng tê thấp.
Bài thuốc phòng bệnh sốt rét:
Sử dụng các loại thảo mộc như lá sả, vỏ quế, hoặc những loại cây có khả năng chống lại ký sinh trùng gây sốt rét. Chúng thường được sử dụng dưới dạng trà hoặc nước sắc.
Bài thuốc chữa cảm mạo, hầu họng sưng đau:
Các nguyên liệu như gừng, tỏi, hoặc hành tây thường được sử dụng vì chúng có khả năng kháng viêm và kháng khuẩn. Có thể sử dụng dưới dạng nước uống, hơi nước, hoặc trà.
Bài thuốc chữa trúng độc thực vật do vi khuẩn:
Thường sử dụng các loại thảo mộc có khả năng giải độc, như cây cỏ mực hoặc cây thanh bì. Các loại thảo mộc này có thể được sử dụng dưới dạng nước uống hoặc xoa bóp.
Bài thuốc chữa áp xe:
Các loại cây có tính kháng viêm và làm lành vết thương như nghệ, mật ong, hoặc cây lúa mạch có thể được sử dụng. Chúng thường được đắp trực tiếp lên vùng bị áp xe để thúc đẩy quá trình lành thương.
Bài thuốc chữa đau dây thần kinh tọa:
Sử dụng các loại thảo dược có tác dụng giảm đau, chống viêm như cây đu đủ, lá lốt, hoặc cây quế. Có thể sử dụng dưới hình thức xoa bóp, ngâm rượu, hoặc đắp ngoài để giảm đau và cải thiện tình trạng viêm.
Lưu ý khi Sử dụng Chè Dây
Dù chè dây có nhiều lợi ích trong việc hỗ trợ điều trị bệnh, việc sử dụng không đúng cách có thể gây ra những tác dụng không mong muốn. Do đó, cần chú ý đến những điểm sau:
Không nên sử dụng quá 70g dược liệu mỗi ngày. Bởi lẽ, do chè dây có dược tính mạnh, việc sử dụng vượt quá liều lượng có thể khiến cơ thể phản ứng tiêu cực, gây khó chịu.
Tránh dùng nước sắc chè dây đã để qua đêm, vì có thể gây ra các triệu chứng như đau bụng và tiêu chảy.
Người có huyết áp thấp cần thận trọng khi sử dụng chè dây, đặc biệt là khi bụng đang đói, do chè dây có thể ảnh hưởng đến huyết áp.
Tác hại của Chè Dây khi Dùng không Đúng Cách
Khi sử dụng chè dây không đúng cách, có thể gây ra một số tác hại cho sức khỏe như sau:
Rối loạn tiêu hóa: Dùng quá liều lượng hoặc sử dụng nước sắc đã để qua đêm có thể gây ra các vấn đề tiêu hóa như đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón.
Ảnh hưởng đến huyết áp: Người có huyết áp thấp cần thận trọng khi sử dụng chè dây, vì nó có thể gây ra sự giảm huyết áp, đặc biệt khi dùng trên dạ dày đói.
Dị ứng: Một số người có thể phản ứng dị ứng với chè dây, biểu hiện qua các triệu chứng như nổi mề đay, ngứa, hoặc phản ứng phụ nghiêm trọng hơn.
Tương tác với thuốc: Chè dây có thể tương tác với một số loại thuốc khác, dẫn đến giảm hiệu quả điều trị hoặc tăng nguy cơ phản ứng phụ.
Ảnh hưởng đến các bệnh nền: Người mắc bệnh nền như bệnh gan, thận, hoặc tim mạch cần thận trọng, vì chè dây có thể ảnh hưởng không tốt đến tình trạng sức khỏe hiện tại.
Do đó, việc sử dụng chè dây cần tuân theo đúng liều lượng và hướng dẫn của chuyên gia y tế để tránh những tác hại không mong muốn.
Kết luận
Kết luận, chè dây là một loại dược liệu quý giá, mang lại nhiều lợi ích trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến dạ dày, gan, và các vấn đề viêm nhiễm khác. Tuy nhiên, quan trọng nhất là việc sử dụng chè dây cần được thực hiện một cách cẩn trọng và theo đúng hướng dẫn để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Nếu bạn cảm thấy thông tin từ Tra Most, Công ty Dược liệu Ngọc Anh hữu ích, chúng tôi rất mong nhận được sự ủng hộ của bạn qua việc đánh giá 5 sao. Sự góp ý và đánh giá từ bạn là nguồn động viên lớn lao, giúp chúng tôi không ngừng nỗ lực mang đến những nội dung chất lượng và hữu ích hơn nữa cho cộng đồng. Hãy chia sẻ bài viết và để lại nhận xét của bạn. Xin chân thành cảm ơn và mong được tiếp tục đồng hành cùng bạn trong hành trình chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp.
