“Uống rượu ba kích có tác dụng gì? Đây là một câu hỏi mà nhiều người quan tâm khi tìm kiếm về rượu thuốc này. Trong Đông y, rượu ba kích được xem là một loại thuốc bổ thận, tráng dương có hiệu quả. Tuy nhiên, trước khi sử dụng, việc hiểu rõ về tác dụng và cách sử dụng đúng cách là vô cùng quan trọng. Hãy cùng Tra Most tìm hiểu thêm về rượu ba kích và các tác dụng của nó trong bài viết dưới đây.
Ba kích, một loại thảo dược với tính ấm, hương vị cay và ngọt, thường được sử dụng trong việc điều chế thuốc trị bệnh phong thấp, cải thiện chức năng thận, tăng cường sinh lý nam, và làm khỏe xương cốt. Bên cạnh đó, ba kích cũng có ích trong việc giảm nhẹ các biểu hiện của bệnh đau nhức khớp.
Mô tả
Ba kích là loại cây thân thảo, leo quấn. Thân cây non có màu tím và phủ lông, trong khi phần phía sau lại trơn. Cành của cây khi còn non nổi bật với các cạnh.
Lá của ba kích đối xứng, có hình dạng giống hình mác hoặc hình bầu dục, đầu lá nhọn, cấu trúc lá khá cứng, chiều dài từ 6 đến 14cm và rộng khoảng 2,5 đến 6cm.
Lúc mới phát triển, lá có màu xanh lục và dần chuyển sang màu trắng mốc khi già đi. Lá kèm của ba kích ôm sát vào thân, mảnh mai.
Hoa của cây nhỏ, ban đầu màu trắng và sau chuyển sang màu vàng nhạt, tập hợp ở đầu cành thành từng chùm dài từ 0,3 đến 1,5cm, với đài hoa có hình chén hoặc ống, bao gồm nhiều lá đài không đồng đều phát triển.
Tràng hoa liên kết chặt chẽ tạo thành ống ngắn ở phần dưới. Quả ba kích có hình cầu, khi chín chuyển sang màu đỏ, vẫn giữ lại đài hoa ở đỉnh. Ba kích thường nở hoa vào tháng 5-6 và ra quả từ tháng 7 đến tháng 10.
Phân loại
Cây ba kích thường mọc ở ven rừng ở các vùng miền núi và trung du phía Bắc, đặc biệt là ở những tỉnh như Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Lạng Sơn, Hà Giang, và kể cả Hà Nội.
Có 2 loại ba kích:
Ba kích trắng: Đây là loại phổ biến chiếm từ 80 đến 90% trong môi trường tự nhiên. Dễ nhận biết qua vỏ màu vàng nhạt và thịt bên trong màu trắng. Khi ngâm trong rượu, loại này sẽ chuyển sang màu tím nhạt.
Ba kích tím: Loại này ít gặp hơn, chỉ chiếm khoảng 10 đến 20% trong tự nhiên. Nó có vỏ màu vàng đậm và thịt màu tím đậm, khiến rượu ngâm có màu tím đậm rõ rệt.
Bộ phận dùng
Rễ được sử dụng làm thuốc thường đã qua sấy khô, chúng được cắt thành các khúc ngắn, mỗi khúc dài hơn 5cm, đường kính khoảng 5mm, thường xuất hiện các điểm gãy để lộ phần lõi nhỏ bên trong.
Bề ngoài của vỏ có màu nâu sáng hoặc màu hồng phấn, trang trí bởi các vân dọc. Phần thịt bên trong mang màu hồng hoặc màu tím, và có hương vị ngọt nhẹ.
Thu hái, chế biến
Cây Ba Kích tự nhiên sinh trưởng tại các khu vực đồi núi thấp của miền núi và trung du thuộc các tỉnh phía Bắc Việt Nam. Cụ thể, sự hiện diện của Ba Kích được ghi nhận rộng rãi tại Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Bắc Giang, Lạng Sơn, Hà Giang, và Hà Tây.
Cây Ba Kích khi được trồng trong khoảng 3 năm là có thể bắt đầu thu hoạch, thường vào các tháng 10 và 11 hàng năm. Quy trình thu hoạch bao gồm việc sử dụng cuốc để đào xung quanh gốc cây, sau đó thu thập toàn bộ rễ và rửa sạch chúng.
Những rễ được đánh giá cao nhất là loại rễ to, mập với phần cùi dày và có màu tía. Trong khi đó, rễ nhỏ, mảnh mai với cùi mỏng và màu sắc trong suốt được xem là loại rễ chất lượng trung bình.
Bào chế
Ngâm Ba Kích trong nước Câu Kỷ Tử từ tối đến sáng để làm mềm, sau đó ngâm tiếp trong rượu một đêm, lấy ra và rang với Cúc Hoa cho đến khi có màu vàng, dùng khăn vải để lau sạch và bảo quản để sử dụng sau (từ “Lôi Công Bào Chích Luận”).
Đầu tiên ngâm trong rượu qua đêm để Ba Kích mềm, tiếp theo cắt nhỏ và phơi khô để dùng khi cần (theo “Bản Thảo Cương Mục”).
Sử dụng Cam Thảo đã giã nát, đun sôi và lọc bỏ xác, sau đó thêm Ba Kích và nấu đến khi chúng trở nên mềm xốp, loại bỏ lõi và phơi khô. Lượng dùng là 6kg Cam Thảo với 100kg Ba Kích (dựa theo “Trung Hoa Nhân Dân Cộng Hòa Quốc Dược Điển”).
Diêm Ba Kích: Làm mềm Ba Kích với nước muối (20g muối cho 1kg Ba Kích), sau đó cho vào nồi nấu, loại bỏ lõi và phơi khô (từ “Trung Dược Đại Từ Điển”).
Rửa sạch Ba Kích, ủ cho mềm, bỏ lõi, cắt nhỏ rồi ngâm trong rượu khoảng 2 giờ, sau đó rang qua hoặc nấu thành cao lỏng [1ml tương đương 5g] (theo “Phương Pháp Bào chế Đông Dược Việt Nam”).
Tác dụng của cây ba kích
Ba kích được biết đến với nhiều lợi ích trong việc hỗ trợ sức khỏe theo y học truyền thống. Các công dụng của ba kích bao gồm:
Tăng cường chức năng của thận, giúp thận hoạt động hiệu quả hơn.
Điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, giúp giảm thiểu các vấn đề liên quan đến kinh nguyệt không đều.
Hỗ trợ trong việc kiểm soát đường huyết, có ích cho người bệnh tiểu đường.
Làm giảm các triệu chứng của viêm da và viêm khớp, giảm đau và cải thiện tình trạng viêm.
Củng cố cấu trúc xương, hỗ trợ điều trị thoát vị đĩa đệm và giảm đau lưng, tăng cường sức khỏe xương khớp.
Có ảnh hưởng tích cực đối với tâm trạng, qua việc tăng cường hoạt động của serotonin, còn được gọi là hormone của sự hạnh phúc, giúp giảm bớt tình trạng trầm cảm.
Ba kích có khả năng giảm viêm và điều chỉnh hoạt động của các hormone trong cơ thể, góp phần vào sự cân bằng và sức khỏe tổng thể.
Uống rượu ba kích có tác dụng gì?
Trong y học cổ truyền, rượu ba kích được biết đến với hương vị cay, ấm và ngọt, mang tính nhiệt vừa phải, giúp điều hòa can và thận.
Rượu ba kích còn được kính trọng vì khả năng tăng cường chức năng thận, hỗ trợ sinh lý, đẩy lùi cảm lạnh, thường xuyên được áp dụng trong việc điều trị chứng yếu sinh lý, tiểu tiện không tự chủ, lạnh tử cung, vô sinh, đau nhức do phong thấp, đau đầu gối và lưng, suy thận.
Tăng cường sinh lý nam giới
Rượu ba kích chứa các khoáng chất quan trọng như sắt, kẽm cùng với các hoạt chất anthraglycosid, có khả năng nâng cao sức khỏe sinh lý nam giới.
Các thành phần này có lợi trong việc cải thiện chất lượng và số lượng tinh trùng, đồng thời bảo vệ DNA tinh trùng khỏi các yếu tố gây hại.
Rượu ba kích còn được dùng như một liệu pháp bổ trợ cho những người gặp vấn đề về sức khỏe thể chất hoặc các trường hợp của rối loạn chức năng cương.
Tuy nhiên, đối với những trường hợp có lượng tinh trùng thấp hoặc vấn đề về tinh trùng khi xuất tinh, hiệu quả của rượu ba kích vẫn chưa được xác định rõ ràng
Tăng cường miễn dịch
Nhờ vào lượng khoáng chất và vitamin dồi dào, rượu ba kích góp phần tăng cường sức đề kháng của cơ thể. Các nghiên cứu trên động vật như chuột đã chỉ ra rằng ba kích cải thiện khả năng chịu đựng, sức mạnh và khả năng chống lại độc tố. Ba kích cũng chứa vitamin B1, giúp tăng cường năng lượng cho cơ thể trong các hoạt động hàng ngày.
Giảm sưng kháng viêm
Rượu ba kích không chỉ tăng cường miễn dịch mà còn có hiệu quả trong việc chống viêm và thúc đẩy quá trình hình thành mô liên kết, nhờ vào lượng vitamin C phong phú trong ba kích. Điều này giúp làm lành vết thương nhanh chóng.
Gia tăng tính dẻo dai và có tác động tích cực tới hoạt động của hệ nội tiết
Một số nghiên cứu trên loài chuột cho thấy ba kích cải thiện độ dẻo dai và khuyến khích sản xuất androgen, hormone quan trọng trong việc phát triển và duy trì các đặc tính nam giới. Tuy nhiên, cần thêm nghiên cứu trên con người để rõ ràng hơn về tác động này.
Kiểm soát triệu chứng tăng huyết áp
Với sự gia tăng của các ca tăng huyết áp hiện nay, gây ra nhiều vấn đề về tim mạch, nước sắc từ ba kích đã được chứng minh là có khả năng ổn định huyết áp trong các thí nghiệm trên chuột.
Rượu ba kích giúp làm chậm quá trình loãng xương, tăng cường gân cốt
Nhờ vào anthraquinone và choline, rượu ba kích hỗ trợ sức khỏe cơ xương khớp, giảm thiểu hiệu quả các triệu chứng của loãng xương, đau khớp và tê bì chân tay.
Hỗ trợ hệ tiêu hóa và kích thích tinh thần sảng khoái hơn
Việc tiêu thụ rượu ba kích trong liều lượng phù hợp có thể hỗ trợ tiêu hóa, tăng khả năng thưởng thức ẩm thực do rượu cung cấp lượng chất vi sinh từ quá trình lên men. Ngoài ra, tác động của rượu còn khiến con người cảm thấy hưng phấn, tinh thần sảng khoái hơn.
Cách Ngâm Rượu ba kích
Ngày nay, thị trường cung cấp đa dạng phương tiện để bạn tậu ba kích phục vụ mục đích ngâm rượu. Bạn có thể tìm thấy hai hình thức ba kích: ba kích tươi và ba kích đã qua sấy khô.
Mỗi loại mang những đặc điểm riêng biệt với những lợi ích và hạn chế cần được xem xét kỹ lưỡng trước khi quyết định chọn mua, để đảm bảo bạn chọn được sản phẩm ưng ý nhất cho mình. Hãy dành thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng và cẩn thận để tránh nhầm lẫn mua phải sản phẩm xuất xứ từ Trung Quốc nhé.
Cách chọn củ ba kích ngâm rượu tốt nhất
Ba kích tươi
Ưu điểm:
Thiết kế bắt mắt, không sử dụng hóa chất bảo quản.
Giữ nguyên vị cay tự nhiên, khi nhai kỹ sẽ cảm nhận được vị ngọt.
Linh hoạt trong cách sử dụng, có thể ngâm rượu hoặc dùng làm thuốc.
Chọn lựa hàng tươi giúp hạn chế mua phải hàng giả mạo từ Trung Quốc.
Nhược điểm:
Dễ bị hỏng khi vận chuyển xa, khó khăn trong việc bảo quản.
Thời gian bảo quản ngắn, chỉ khoảng 4-5 ngày nếu để ngoài và có thể kéo dài thêm 5 ngày nếu bảo quản trong ngăn mát.
Cần phải loại bỏ lõi trước khi ngâm rượu, tạo thêm bước công đoạn.
Không thích hợp kết hợp với một số loại dược liệu khác.
Ba Kích khô
Ưu điểm:
Thuận tiện trong việc vận chuyển xa mà không gặp phức tạp.
Khả năng bảo quản lâu dài, không cần phải lo lắng.
Đã loại bỏ lõi sẵn, tiết kiệm thời gian và công sức khi sử dụng.
Có thể kết hợp với các loại thảo dược khô khác mà không gặp trở ngại.
Nhược điểm:
Có khả năng cao chứa chất bảo quản do quá trình xử lý để kéo dài thời gian sử dụng.
Rủi ro cao trong việc mua phải sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc đã qua xử lý.
Độ tinh khiết không bằng ba kích tươi do đã trải qua quá trình sơ chế.
Quá trình phơi hay sấy khô có thể làm giảm một phần các hoạt chất có ích trong ba kích.
Nguy cơ mua phải sản phẩm tồn kho lâu ngày, không mới.
Rất dễ bị nấm mốc nếu không được bảo quản cẩn thận trong thời gian dài.
Cách chọn rượu ngâm ba kích
Để rượu đạt chất lượng cao, yếu tố quan trọng đầu tiên là chọn lựa nguyên liệu đúng đắn. Khi đã chọn được ba kích thích hợp cho việc ngâm rượu, bước tiếp theo cần thực hiện là chuẩn bị:
Rượu: Loại rượu dùng để ngâm không bị giới hạn cụ thể, nhưng dựa vào kinh nghiệm từ những người có kinh nghiệm ngâm rượu, rượu nếp trắng thường được ưu tiên chọn lựa, với nồng độ từ 37 đến 42 độ. Nồng độ này được coi là lý tưởng, không quá mạnh mẽ nhưng vẫn đủ để bảo vệ sức khỏe.
Bình ngâm: Nếu có điều kiện, việc ngâm trong chum sành được khuyến khích, tuy nhiên nếu không có, bình thủy tinh cũng là một lựa chọn thích hợp. Một lưu ý nhỏ là tránh sử dụng các loại bình có miệng quá rộng để giảm thiểu việc bay hơi của men rượu trong quá trình ủ ngâm.
Với những chuẩn bị đã hoàn tất, bây giờ chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu về các phương pháp và cách thức để ngâm rượu ba kích một cách hiệu quả.
Quy trình ngâm rượu ba kích đơn giản đạt hiệu quả
Cách ngâm rượu ba kích tươi
Sau khi tách bỏ phần lõi của ba kích tươi, bước tiếp theo thường là rửa sạch với nước muối pha loãng.
Nước muối không chỉ giúp làm sạch mà còn có khả năng diệt khuẩn, đảm bảo nguyên liệu được vệ sinh trước khi ngâm.
Cách làm này còn hạn chế được việc hình thành lớp váng trắng mỏng trên bề mặt rượu sau này.
Tiếp tục ngâm trong nước muối từ 15 đến 20 phút, sau đó vớt ra và để cho thật ráo nước. Ba kích tươi sau đó được đưa vào bình ngâm với tỷ lệ 1kg ba kích cho 5 lít rượu.
Thời gian ngâm thích hợp là từ 2 đến 3 tháng để rượu ngấm đủ, dù rằng ngâm càng lâu thì rượu càng thêm đậm đà.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng do ba kích tươi chứa lượng nước nhất định sẽ khiến rượu bị loãng và có độ nhạt hơn so với khi ngâm với ba kích khô.
Cách ngâm rượu ba kích khô
Để ngâm rượu ba kích khô đạt chất lượng tốt nhất, điều đầu tiên cần thực hiện là rang Ba kích khô trên lửa vừa phải trong khoảng 15-20 phút. Bước này giúp làm nổi bật mùi thơm đặc trưng của rượu.
Quy trình như sau:
Sử dụng một chảo sạch, đặt ba kích khô lên và rang đều trên lửa nhỏ khoảng 15 phút, sau đó để cho nguyên liệu nguội.
Trước khi cho ba kích và rượu vào bình, hãy sử dụng một ít rượu để tráng qua bình ngâm, giúp làm sạch và khử mùi.
Để ngăn chặn rượu bay hơi, nên đặt một tấm nilon trên miệng bình trước khi đóng chặt nắp.
Áp dụng mẹo này trong quá trình ngâm rượu ba kích khô không chỉ giúp tăng cường hương vị thơm ngon mà còn tạo ra một bình rượu thuốc độc đáo. Hãy nhớ tỷ lệ ngâm là 1 kg ba kích khô với 8 lít rượu.
Rượu nên được ủ ít nhất 2-3 tháng, nhưng để rượu đạt chất lượng cao nhất, nên ủ trong thời gian dài hơn.
Nếu có thể, trước khi thưởng thức, bạn có thể sử dụng máy khử độc và lão hóa rượu để làm tăng quá trình lão hóa và hoàn thiện hương vị của rượu ba kích ngâm, mang lại trải nghiệm thú vị nhất.
Cách Ngâm Rượu Ba Kích Cùng Đỗ Đen
Ba kích và đỗ đen đều là những vị thuốc quý trong Đông y, được biết đến với công dụng bổ thận, tráng dương mạnh mẽ. Kết hợp hai nguyên liệu này theo tỉ lệ 1kg ba kích và 1kg đỗ đen lòng xanh ngâm cùng 12-15 lít rượu khoảng 40 độ sẽ tạo nên một loại rượu vô cùng độc đáo và bổ dưỡng.
Các Bước Thực Hiện:
Bước 1: Rửa sạch ba kích tím, loại bỏ phần lõi gỗ chỉ giữ lại phần thịt.
Bước 2: Sao đỗ đen lòng xanh trên lửa, đảo đều tay trong khoảng 5-10 phút, sau đó để nguội.
Bước 3: Đưa đỗ đen và ba kích vào trong bình thủy tinh theo tỉ lệ đã nêu.
Bước 4: Đậy kín và ủ hoặc hạ thổ khoảng 3 tháng trước khi sử dụng.
Cách Ngâm Rượu Sâm Cau Với Ba Kích
Rượu sâm cau có thể được ngâm chung với ba kích và dâm dương hoắc với tỷ lệ như sau:
1kg sâm cau
0,5kg ba kích
0,5kg dâm dương hoắc
200ml mật ong
5 lít rượu chất lượng (37-40 độ)
Thời gian ngâm từ 1 tháng trở lên để sử dụng.
Cách Ngâm Rượu Ba Kích Và Nấm Ngọc Cẩu
Tỷ lệ ngâm rượu ba kích và nấm ngọc cẩu sẽ là 1kg ba kích cùng 1kg nấm ngâm với 9-10 lít rượu khoảng 40 độ.
Các Bước Thực Hiện:
Bước 1: Rửa sạch ba kích, loại bỏ lõi gỗ chỉ giữ lại phần thịt.
Bước 2: Rửa sạch nấm ngọc cẩu, sử dụng bàn chải để loại bỏ bụi đất.
Bước 3: Đưa hai nguyên liệu vào hũ thủy tinh theo tỉ lệ đã đề cập.
Bước 4: Thêm 2-3 quả la hán, vài cọng cỏ ngọt hoặc 2 chén hạt mít mật ong để giảm vị đắng của nấm.
Bước 5: Đậy kín nắp và ngâm từ 3-6 tháng trước khi thưởng thức.
Đối với phương pháp hạ thổ, nên ủ rượu ít nhất 200 ngày với độ cồn từ 45-47 độ để đạt hương vị tốt nhất.
Cách Dùng Rượu ba kích
Liều lượng dùng
Để rượu ba kích đem lại hiệu quả cao nhất và không ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, bạn nên phân chia liều lượng uống làm hai lần trong ngày. Mỗi lần chỉ nên uống một chén nhỏ, lượng rượu khoảng từ 20-50ml.
Cần lưu ý không tiêu thụ quá mức, giới hạn lượng rượu uống hàng ngày chỉ nên từ 100-150ml.
Với những người lần đầu tiên thử rượu ba kích, hoặc rượu đã được ngâm cùng các loại thảo mộc khác, có thể thấy hơi khó uống.
Một mẹo nhỏ để làm rượu dễ uống hơn là thêm vào bình rượu 1-2 chén mật ong nhỏ, điều này sẽ giúp làm giảm đi vị khó chịu và tạo ra hương vị ngọt ngào, dễ chịu hơn.
Lưu Ý Khi Sử Dụng Rượu ba kích
Rượu ba kích tím có thể coi là “một lưỡi gươm hai mặt”, do đó để bảo vệ sức khỏe một cách tốt nhất, bạn cần chú ý đến những khuyến cáo sau trước khi tiêu thụ:
Không nên tự tiện pha chế các bài rượu mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ hay thầy thuốc Đông y.
Trong quá trình chuẩn bị, cần phải bỏ đi phần lõi của củ ba kích vì phần này khiến rượu trở nên đắng, không dễ uống, thậm chí có thể gây ra cảm giác mệt mỏi, đau nhức và ngộ độc cho người dùng.
Đối tượng sử dụng
Để bảo đảm an toàn tối đa, tránh sử dụng rượu ba kích đối với những nhóm sau đây:
Những người có vấn đề về huyết áp, đặc biệt là huyết áp thấp, do có thể gây ra tụt huyết áp đột ngột.
Trẻ em và thanh thiếu niên.
Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú.
Những người mắc các vấn đề về tiểu tiện, như tiểu buốt hoặc khó tiểu.
Những người sắp phẫu thuật hoặc đã phẫu thuật, để tránh tác động không mong muốn đến quá trình hồi phục sau phẫu thuật.
Kết Luận
Trên đây là một số thông tin về cách ngâm và sử dụng rượu ba kích đúng cách, hy vọng đã mang đến cho bạn nhiều kiến thức hữu ích. Mặc dù rượu ba kích là một loại thức uống ngon và bổ dưỡng, nhưng bạn cũng cần phải hạn chế sử dụng quá mức để tránh tác dụng phụ không mong muốn.
Đừng quên chọn lựa các địa chỉ uy tín để mua nguyên liệu chất lượng, hoặc bạn có thể mua các loại rượu ba kích đã ngâm sẵn để tiện lợi và đảm bảo hương vị.
